ကုလသမဂၢ အေရးယူပိတ္ဆို႔ျခင္း ခံထားရသည့္ ေျမာက္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံႏွင့္ အဆက္အသြယ္ ျပဳလုပ္သည္ဟု သံသယရွိေၾကာင္း ေအာက္ပါ သေဘၤာ ၉ စီးအား Office of Foreign Assets Control (OFAC) မွ တရားဝင္ ထုတ္ျပန္လိုက္သျဖင့္ ေအာက္ပါ သေဘၤာမ်ားတြင္ သြားေရာက္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ရန္ မသင့္ေၾကာင္း Department of Maritime Administration (DMA) အသိေပးတဲ့ ၂၀၁၈ ဧၿပီလ ၉ ရက္စြဲျဖင့္ ျဖန္႔ေဝစာကို ဖတ္လိုက္ရပါတယ္။ တရုတ္နဲ႔ ကိုရီးယား ႏိုင္ငံေတြမွာ ကုလသမဂၢရဲ႕ အေရးယူ ပိတ္ဆို႔ျခင္း ခံထားရတဲ့ ေျမာက္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံပိုင္သေဘၤာ ေတြ နဲ႔ ကုန္သြယ္လို႔ ဆိုျပီး ျမန္မာသေဘၤာသားေတြ အမ်ားၾကီး အထိိန္းသိမ္းခံေနရေၾကာင္းလည္း Social media မွာဖတ္ရပါတယ္။
အဲဒါနဲပါတ္သက္ၿပီး တေစၧ သေဘၤာလိမ္လည္မႈအေၾကာင္းေလး ဗဟုသုတအျဖစ္ မ်ွေဝလိုပါတယ္။ တေစၦ သေဘၤာ လိမ္လည္မႈ ဆိုတာ ဂိုဏ္းဖြဲ ့ၿပီးက်ဴ းလြန္တဲ့ ႐ႈပ္ေထြးေသာလိမ္လည္မႈျဖစ္ၿပီးသေဘၤာ တစ္စီး လံုးစာကုန္ေတြကိုအေပ်ာက္႐ိုက္တာပါ။တေစၦ သေဘၤာ လိမ္လည္မႈ ေတြဟာ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ မ်ားႏွင့္ ၁၉၉၀ ခုနစ္မ်ား တြင္ အင္ဒိုနီး႐ွား၊ မေလး႐ွား ၊ ထိုင္း၊ ဖိလစ္ပိုင္ ၊ တ႐ုတ္ ႏိုင္ငံ အနီးတဝိုက္ စတဲ့ အေ႐ွ့အာ႐ွေဒသတြင္ပံုမွန္ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။တေစၦ သေဘၤာလိမ္လည္မႈႏွင့္္ ပါတ္သက္ၿပီး ေရေၾကာင္းအာမခံေလာက မွာ ထင္႐ွားတဲ့အမႈတစ္ခုအေၾကာင္း မ်ွေဝခ်င္ပါတယ္။ အဲဒီအမႈက "Shell Petroleum International Co Ltd v Caryl Antony Vaughan Gibbs (The Salem)" ျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၇၉ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလ တြင္လူလိမ္ေတြဟာ သူတို႔ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ American Polomax International (API)ဆိုတဲ့ ကုမၸဏီ အသံုးခ် ၿပီး၊ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံ Strategic Fuel Fund (SFF) ကို ေဆာ္ဒီအာေရဗ် ေရနံစိမ္း စည္ေပါင္း ၁.၅သန္း ကို အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၅၆သန္းနဲ႔ ေရာင္းခ်ရန္ သေဘာတူခဲ့ပါတယ္။ ေရနံစိမ္း ေတြကို ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံ Durban ဆိပ္ကမ္း တြင္ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ မွာ ကုန္အပ္ႏွံရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေငြလြဲစာတမ္း စနစ္ျဖင့္ ေငြေခ်ရမွာျဖစ္ၿပီး SFF က US$ 12.3 သန္းႀကိဳတင္ေပးေခ်ထားရမွာျဖစ္ပါတယ္။ က်န္ေငြ ကို ေရနံစိမ္းေတြ Durban ဆိပ္ကမ္း ေရာက္တဲ့အခါမွသာ ေပးေခ်ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
လူလိမ္ ေတြက တန္ခ်ိန္ ၂၀၀,၀၀၀ ဆန္႔ ေရနံတင္ သေဘၤာ ႀကီး "The South Sun"ကိုဝယ္ယူၿပီး ၊ ဒီဇင္ဘာလ (၃) ရက္ ၁၉၇၉ မွာ၊ The Salem ဆိုတဲ့ အမည္နဲ႔ မွတ္ပံုတင္အသစ္ျပန္လုပ္ပါတယ္။ (Phantom ship အျဖစ္အသုံးျပဳမယ့္ သေဘၤာေတြကို သေဘၤာဖ်က္မယ့္ သေဘၤာက်င္းေတြကေန သံကြၽပ္အေလးခ်ိန္ (Light Displacement Tonnage) ျဖင့္ တစ္စီးကို ေဒၚလာ ၄၊ ၅၊ ၁၀ သိန္းေလာက္နဲ႔ဝယ္ၾကပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက သေဘၤာဖ်က္တဲ့ သေဘၤာက်င္းေတြရဲ႕ ယခုအခ်ိန္ သံကြၽပ္ေစ်းက တစ္တန္ကို ေဒၚလာ၂၅၀ ဝန္းက်င္ေပါက္ေနပါတယ္။) မွတ္ပံုတင္ကိုေတာ့ လူလိမ္ ေတြထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ လိုင္ေဘးရီးယား ကုမၸဏီ တစ္ခုျဖစ္သည့့္ Oxford Shipping Co. Inc. အမည္နဲ႔ မွတ္ပံုတင္တာျဖစ္ပါတယ္။
အဲ့ဒီေနာက္ လူလိမ္ေတြက ပါ႐ွန္းပင္လယ္ေကြ႕မွာ ေရနံစိမ္းတင္ၿပီး ဥေရာပတိုက္နဲ႔ ကာရစ္ဘီယန္မွာကုန္ခ်လိုတဲ့သူေတြ ကို သေဘၤာ အငွါးလုိက္လိုေၾကာင္း ေစ်းကြက္မွာ Offer တင္လုိက္ပါတယ္။ အဲ့ဒီ Offer ကို ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံ Lausanne ၿမိဳ႕က Pontoil SA ကုမၸဏီ က သူဝယ္မယ့္ ေရနံစိမ္းေတြသယ္ေပးဖို႔ လက္ခံလိုက္ပါတယ္။ Pontoil ကုမၸဏီက ဒီလိမ္လည္မႈနဲ႔ ဘာမ်ွ မပါတ္သက္ပါဘူး။ Pontoil ကလည္း ၊ ကူဝိတ္ေရနံ ကုမၸဏီႏွင္႔ ေရနံစိမ္း တန္ ၂၀၀,၀၀၀ ကို Free on Board (FOB) Kuwait term နဲ႔ဝယ္ဖို႔ အေရာင္း အဝယ္ Contract လုပ္ထားၿပီးပါၿပီ။ FOB Term အရ ေရနံ သယ္ဖို႔ ဝယ္သူ Pontoil က ကူဝိတ္ဆိပ္ကမ္း ကိုေရနံတင္ သေဘၤာ လြတ္ေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ The Salem သေဘၤာ ကို ကူဝိတ္ မွ ေရနံစိမ္းတင္ၿပီး ဥေရာပတိုက္သို႔ ခရီးစဥ္ တစ္ေခါက္အတြက္ သေဘၤာ ငွါးလိုက္ပါတယ္။
သေဘၤာ ဟာ တန္ခ်ိန္ ၂၀၀,၀၀၀ ေက်ာ္လို႔ ဆူးအက္တူးေျမာင္းကို ျဖတ္လို႔မရဘဲ ေတာင္အာဖရိက Cape of Good Hope အငူကိုပတ္ၿပီး ၊ ဥေရာပ ကိုသြားရမွာျဖစ္ပါတယ္။ သေဘၤာခကို ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံ ဇူးရစ္ၿမိဳ႕ ရဲ႕လိပ္စာကိုေဖာ္ျပထားတဲ့ မမွန္မကန္ ကုမၸဏီ တစ္ခုျဖစ္တဲ့ Shipomex SA အမည္နဲ႔ ဆြစ္ဇာလန္ဘဏ္ကိုေပးပို႔ခိုင္းပါတယ္။
The Salem သေဘၤာ ဟာ သေဘၤာ ငွါး သူ၏ ၫႊန္ၾကားခ်က္အရ ကူဝိတ္ႏိုင္ငံ Mina Al Ahmad ဆိပ္ကမ္းကိုကုန္တင္ဖို႔ေရာက္႐ွိလာပါတယ္။ အဲ့ဒီ ဆိပ္ကမ္းမွာလက္႐ွိလူေဟာင္း Crew ကုိ လူလိမ္ေတြရဲ႕ သေဘၤာ Crew အသစ္နဲ႔ အစားထိုးလဲလွယ္ပါတယ္။ Crew အသစ္မွာ အရာ႐ွိက ဂရိေတြျဖစ္ၿပီး အျခားအဆင့္ေတြက တူနီး႐ွားေတြျဖစ္ပါတယ္။
ကူဝိတ္ ဆိပ္ကမ္း ကေနၿပီး၊ ေရနံစိမ္း တန္ခ်ိန္ ၁၉၅,၀၀၀ တန္သယ္ၿပီး The Salem သေဘၤာ ဟာ အီတလီႏိုင္ငံ Genoa ဆိပ္ကမ္းကိုသြားရမွာျဖစ္ပါတယ္။ သေဘၤာ ကုန္တင္တန္ဆာမွာ ကုန္လက္ခံမည့္သူ Consignee ေနရာမွာ "to the order of Pontoil SA Lausanne" လို႔ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ Pontoil က ေရနံစိမ္း ေတြအတြက္ အာမခံေပၚလစီ (Lloyd´s SG Policy) ကိုဝယ္လိုက္ပါတယ္။ (အဲ့ဒီ အခ်ိန္ တုန္းက Ship and Goods Policy ဘဲ႐ွိပါေသးတယ္။Institute Cargo Clause ေတြက ၁၉၈၀မွ စေပၚတာပါ။
သေဘၤာ ထြက္သြား တဲ့အခါ Pontoil ကုမၸဏီက ေရနံစိမ္းေတြကို Shell ကုမၸဏီအား Cost Insurance Freight (CIF) Term နဲ႔ေရာင္းလိုက္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အာမခံ ေပၚလစီကို Shell ကုမၸဏီအား (assignee) လြဲေပးပါတယ္။ The Salem ဟာ ေတာင္အာဖရိက Durban ဆိပ္ကမ္း ကိုခုတ္ေမာင္းၿပီး၊ API နဲ႔ ေတာင္အာဖရိက SFF တို႔၏ ေရနံစိမ္း အေရာင္းအဝယ္ ပဋိညာဥ္ အရ ေရနံစိမ္း တန္ခ်ိန္ ၁၈၀,၀၀၀ ကို Durban ကမ္းလြန္မွာ ခ်ေပးလိုက္ပါတယ္။ အိနိၵယ သမုဒၵရာ အတြင္း Durban သို႔အသြား လမ္းခရီး မွာ သေဘၤာ အမည္ကို The Salem မွ The Lema သို႔ေျပာင္းထားလိုက္ပါ တယ္။ ေတာင္အာဖရိက SFF ကလည္း ေရနံစိမ္းဖိုး ေပးရန္က်န္ေငြကို လူလိမ္ေတြရဲ႕ ဆြစ္ဇာလန္မွာ႐ွိတဲ့ဘဏ္စာရင္းေတြထဲကိုေျပာင္း ထည့္ေပးလိုက္ပါတယ္။ သေဘၤာဟာ ၁၉၈၀ ဇန္န၀ါရီ လ (၂) ရက္ မွာ Durban ဆိပ္ကမ္း မွေနၿပီးလက္က်န္ ေရနံစိမ္း ၁၅၈၄၀ တန္ျဖင့္ ထြက္ခြာလာပါတယ္။ သေဘၤာရဲ႕ ေရနံ ေလွာင္ကန္ေတြထဲကုိ ပင္လယ္ေရေတြျဖည့္ၿပီး သေဘၤာ ကိုကုန္အျပည့္တင္ထားတဲ့ပံုဖမ္းထားခဲ့ပါတယ္။
ဆီနီေဂါကမ္းလြန္မွာ သေဘၤာမာလိန္မႉးနဲ႔ သေဘၤာသားေတြဟာ လူလိမ္ေတြရဲ႕ၫႊန္ၾကားခ်က္အရ သေဘၤာကိုစြန္႔ခြာၿပီး ေရျဖည့္ ႏွစ္ျမဳပ္ ျပစ္ခဲ့ပါတယ္။ေရနံစိမ္းပိုင္႐ွင္ Shell ကုမၸဏီ က သူရဲ႕ အာမခံ ေပါလစီအရ အာမခံကုမၸဏီ ထံက ေလ်ာ္ေၾကး ေတာင္းပါတယ္။ အာမခံကုမၸဏီက စုံစမ္းတဲ့အခါ ကယ္ဆယ္ေရးအဖြဲ႔ေတြက သေဘၤာအရာ႐ွိ နဲ႔ အမႉထမ္းေတြကို အသက္ကယ္ေလွ မွ ကယ္ယူစဥ္မွာ သူတို႔နဲ႔ အတူ ခရီးေဆာင္လက္ဆြဲအိတ္ေတြပါေတြ႕ရလို႔ ေဘးအႏၲရာယ္ ေတြ႕ၾကဳံခဲ့ရတယ္ဆိုတာ သံသယဝင္စရာျဖစ္ခဲ့ၿပီး သေဘၤာသားေတြကိုစစ္ေဆးရာမွ လိမ္လည္မႈကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အာမခံကုမၸဏီက ေရနံစိမ္းေတြအတြက္ေလ်ာ္ေၾကးေပးဖို႔ျငင္းဆန္ပါတယ္။ ေနာက္ဆုံး တရားတေပါင္ ျဖစ္ၾကေတာ့ အယူခံတရား႐ုံးက ဆုံးျဖတ္ေပးရာတြင္ ကုန္စည္ကို ၂ သုတ္ ခြဲလိုက္ပါတယ္။ သေဘၤာ ႏွစ္ျမႇဳပ္စဥ္ တစ္ပါတည္း ပါသြားတဲ့ ေရနံစိမ္း ၁၅၈၄၀ တန္ကို အာမခံေပါလစီတြင္ အက်ံဳး၀င္ တဲ့ ေဘးအႏၲရာယ္ (insured risks) ျဖစ္တဲ့ ပင္လယ္ျပင္ေဘးအႏၲရာယ္ (peril of the sea) အရေလ်ာ္ေၾကးေပးဖို႔ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူလိမ္ေတြအလြဲသုံးစားလုပ္သြားတဲ့ ေရနံစိမ္းတန္ ၁၈၀,၀၀၀ ကေတာ့ အာမခံ ေပါလစီတြင္အက်ဳံးမဝင္လို႔ ဆုံးျဖတ္ေပးခဲ့ပါတယ္။
၁၉၀၆ ေရေၾကာင္းအာမခံအက္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၄၄ မွာ ျပဌာန္းထားတာက "သေဘၤာ ဦးတည္ထြက္ခြာသည့္ဆိပ္ကမ္းသည္ အာမခံေပါလစီ တြင္ေဖာ္ျပထားသည့္ ဆိပ္ကမ္း မဟုတ္ပါက အာမခံထားသည့္ ေဘးအႏၲရာယ္ႏွင့္အက်ံုးမဝင္ပါ" လို႔ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
MIA Section 44: Sailing for different destination-
Where the destination is specified in the policy, and the ship, instead of sailing for that destination, sails for any other destination, the risk does not attach.
(အာမခံ နဲ႔ ေျပာစရာေတြ အမ်ားျကီး ႐ွိေပမဲ့ စာ႐ွည္မွာစိုးလို႔ ခ်န္ခဲ့ပါမယ္။)
အျခားထင္႐ွားတဲ့ တေစၧ သေဘၤာလိမ္လည္မႈေတြကေတာ့ ၁၉၉၉ခုႏွစ္ မတ္လ ကျဖစ္ခဲ့တဲ့ MV Prestrioka ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာ သေဘၤာသား Mr. Aung ဟာ ေဟာင္ေကာင္ အယူခံတရား႐ုံးမွာ သက္ေသထြက္ဆိုခဲ့ရပါတယ္။ ေနာက္တစ္မႉက MV Jahan ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာ သေဘၤာသားတစ္ဦးပါဝင္ပါတယ္။
တေစၦ သေဘၤာလိမ္လည္မႉမ်ားဟာ ေထာင္စုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေလ်ာ့နည္း သြားေသာ္လည္း၊ လုံးဝ ပေပ်ာက္သြားၿပီ လို႔ေတာ့မဆိုႏိုင္ေသးပါဘူး။
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေရေၾကာင္းအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (IMO) ကလည္း တေစၧ သေဘၤာ လိမ္လည္မႈ ေတြေလ်ာ့နည္းသြားေစဖို႔ အားထုတ္မႈေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။
Safety Of Live At Sea (SOLAS) Convention 1974 Chaptet XI-1 :
၁။Resolution 19 အရ သေဘၤာေတြမွာ Automatic Information System (AIS) တပ္ဆင္ဖို႔၊
၂။ Resolution 3 အရ IMO ၏ ship identification number ကို အျမဲတမ္း မပ်က္သည့္အမွတ္အသားျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
၁၉၈၇ ခုႏွစ္တြင္ IMO Resolution A. 600 (15) အရ ship identification number ကိုစတင္အသုံးျပဳခဲ့တာ ျဖစ္ၿပီး သေဘၤာမွတ္ပုံတင္ေျပာင္းသြားေသာ္လည္း ထာဝရမေျပာင္းလဲေတာ့ဘဲ၊ သေဘၤာႏွင့္သက္ဆိုင္သည့့္စာရြက္စာတမ္းအားလုံးတြင္ေဖာ္ျပ ရပါတယ္။
IMO ship identification numbers ေၾကာင့္ ရာဇဝတ္ဂိုဏ္းေတြအေနနဲ႔ တေစၧ သေဘၤာလိမ္လည္မႉက်ဳုးလြန္ဖို႔အတြက္ၾကဳံရာက်ပန္း သေဘၤာ ေတြကိုအသုံးျပဳဖို႔ခက္ကုန္ပါတယ္။
Source : Thant Zin
