တတိယနည္းလမ္းကေတာ့တစ္ျခားသူတစ္ဦးမွ ေငြေၾကးစိုက္ထုတ္ဝယ္ယူေပးၿပီး ကာလ႐ွည္ျပန္လည္ဌားယူသည့္နည္းလမ္း (Finance-based long-term charter) ျဖင့္ သေဘၤာ ရယူသည့္နည္းလမ္းျဖစ္ပါသည္။ ဤနည္းလမ္းအရ Liner operator အေနျဖင့္လုပ္ငန္း ကြၽမ္းက်င္ေသာ္လည္း၊ သူရဲ႕ သေဘၤာလိုင္းမွာထပ္ျဖည့္ဖို႔ သေဘၤာ ဝယ္ယူရန္ ေငြေၾကးမတတ္ႏိုင္သည့္အတြက္လည္းေကာင္း (သို႔မဟုတ္ ) ေခ်းဌားရန္လည္းအခက္အခဲ႐ွိသည့္အတြက္ လည္းေကာင္း၊ သေဘၤာကို ႏွစ္႐ွည္ဌားရမ္း လိုၾကပါ တယ္။ တစ္ဖက္ကေငြေၾကးတတ္ႏိုင္ၿပီး သေဘၤာလုပ္ငန္းတြင္ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံလိုေသာ္လည္း သေဘၤာလုပ္ငန္းနားမ လည္သူတစ္ဦးက ၾကားခံၿပီး သေဘၤာဝယ္ယူေပးလိုက္ပါက ၂ဦး ၂ဖက္အဆင္ေျပေစပါသည္။ liner operator က ေငြစို္က္ထုတ္ဝယ္ေပးသူ၏ သေဘၤာကို ကာလ႐ွည္ (ႏွစ္ ၂၀၊ ၂၅ႏွစ္) ဌားရမ္းၾကပါသည္။ ထိုသို႔ဌားရမ္းသည့္ စာခ်ဳပ္ကို Bareboat (သို႔မဟုတ္) Demise charter ဟုေခၚပါသည္။
Bareboat charter နဲ႔ Demise charter ကို အတူတူ သေဘာထားၿပီး ေျပာဆို သံုးႏူန္းေသာ္လည္း၊ အနည္းကြဲလြဲမႉေတာ့႐ွိပါတယ္။ Bareboat Charter မွာ သေဘၤာဌားသူက သေဘၤာကို လူ (crew) မပါဘဲ သေဘၤာခ်ည္းသာ စင္းလုံးဌားယူျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ သေဘၤာပိုင္႐ွင္ေတြက မိမိ သေဘၤာကို သေဘၤာဌားသူထံသို႔ အျပည့္အဝ လက္ေရာက္ (complete possession) ေပးမထားလိုၾကပါဘူး။
သေဘၤာဌားသူက အလုံးစုံ ထိန္းခ်ဳပ္ (absolute control) သြားမွာကို မလိုလားၾကလို႔ပါ။ ဒါေၾကာင့္ သေဘၤာ ဌားသူနဲ႔ စင္းလုံးဌားစာခ်ဳပ္အျပင္ Management Agreement တစ္ခုခု (BIMCO ၏ Shipmen 98) ျဖင့္ သေဘၤာသားမ်ားပါခန္႔အပ္ၿပီးထည့္ေပးလိုက္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕က crew အျပည့္အစုံ၊ ၊ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ မာလိန္မႉးဘဲထည့္ေပးတယ္ crew မပါဘူး။ သေဘၤာပိုင္႐ွင္က သူခန္႔ၿပီးထည့္ေပးလိုက္တဲ့ မာလိန္မႈး ႏွင့္ သေဘၤာသားမ်ားကို သူကဘဲ ခန္႔အပ္လစာေပးပါတယ္။ သေဘၤာ ကိုယ္ထယ္အာမခံ (hull insurance) ကိုပါ သေဘၤာပိုင္႐ွင္ကသာေပးပါတယ္။ အကယ္၍ သေဘၤာဌား သူက သေဘၤာ ဌားခေပးရန္ပ်က္ကြက္ပါက သေဘၤာေပၚ႐ွိကုန္ပစၥည္း (သို႔) သေဘၤာဌားသူ ရရန္႐ွိသည့္ သေဘၤာခ တို႔ကို သေဘၤာပိုင္႐ွင္က အာမခံအျဖစ္ ထိန္း ထား (Lien) ႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။ အဲဒီလို Crew ထည့္ေပးလိုက္ရင္ Demise charter လို႔ေခၚပါတယ္။
Bareboat charter သည္ သေဘၤာကို သေဘၤာဌားရမ္းသူအား လိုသလို အသုံးျပဳႏုိင္ေစရန္ အဌားခ်ထားျခင္း (lease) သာျဖစ္ပါတယ္။ သေဘၤာ ဌားသူဟာ သေဘၤာကိုလက္ေရာက္ရယူၿပီး မိမိ စိတ္ႀကိဳက္ စီမံခန္႔ခြဲထိမ္းခ်ဳပ္ႏိုင္ပါသည္။ မာလိန္မႉး ႏွင့္ သေဘၤာသား မ်ားကို လည္း သေဘၤာဌား သူကသာ ခန္႔အပ္လစာေပးပါတယ္။ သေဘၤာ သားမ်ား သည္ သေဘၤာဌားသူ၏ဝန္ထမ္းမ်ား (servant of bareboat charterer) ျဖစ္ေၾကာင္းကို BARECON 2001, clause 10(b) Operation of the Vessel တြင္ ေအာက္ပါအတိုင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဒါေၾကာင္မာ့လိန္မႉးက ကုန္တင္တန္ဆာတြင္လက္မွတ္ေရးထိုးပါက၊ မာလိန္မႈးသည္ သေဘၤာဌားသူ၏ ကိုယ္စားလွယ္ လည္းုျဖစ္ပါတယ္။ ကုန္တင္တန္ဆာႏွင္ ့ပတ္သက္၍ တာဝန္႐ွိသူမွာ သေဘၤာဌားသူသာျဖစ္ၿပီး သေဘၤာပိုင္႐ွင္မဟုတ္ေၾကာင္း Baumwoll v. Furness (1893) မွာဆုံးျဖတ္ထားပါတယ္။ (က်ေနာ္၏ "ပင္လယ္ေရေၾကာင္းကုန္သြယ္မႉဆိုင္ရာသိေကာင္းစရာမ်ားစာအုပ္" shipowners`B/L ႏွင့္ charteters ´ B/L တြင္ ႐ွင္းျပထားပါတယ္။)
အကယ္၍ သေဘၤာခ်င္းတိုက္မိလို႔ ေပးေလ်ာ္ရန္တာဝန္႐ွိလာပါက၊ Demise charterer ၏တာဝန္သာျဖစ္ၿပီး သေဘၤာပိုင္႐ွင္မွာတာဝန္မ႐ွိပါဘူး။ Bareboat charter ျဖင့္ ဌားရမ္း ထားစဥ္ကာလတစ္ေလ်ာက္လုံး သေဘၤာဌားသူသည္ သေဘၤာ ပိုင္၇ွင္တစ္ဦးကဲ့သို႔ စီမံခန္ ့ခြဲ လုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ႏုိင္ပါသည္။ ဒါ့ေၾကာင့္ သေဘၤာ ဌားသူကို disponent owner ဟုေခၚပါသည္။ ယာယီ သေဘၤာပိုင္႐ွင္လို႔လဲ ေခၚေဝၚ သုံးႏူန္းၾကပါတယ္။
Liner operator ၏ မိခင္ႏိုင္ငံတြင္ ေကာက္ခံသည့္ ပိုင္ဆိုင္မႉ အခြန္ (property tax) မ်ားပါက သေဘၤာကို အပိုင္မဝယ္ေတာ့ဘဲ Bareboat charter ျဖင့္ ကာလ႐ွည္ဌားရမ္း ၾကပါသည္။ အခ်ိဳ႕ုႏိုင္ငံမ်ားၾကေတာ့ သေဘၤာလုပ္ငန္းဖြံ႔ၿဖိဳးးေစရန္ အခြန္ေလ်ာ့ေပးၾကပါတယ္။ ဥပမာ- ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံသည္ ဂ်ာမန္ႏိုင္ငံသားမ်ားႏွင့္ ဂ်ာမန္ကုမၸဏီမ်ား သေဘၤာဝယ္ယူပါက German KG scheme အစီအစဥ္ အရ အခြန္သက္သာခြင့္မ်ား ရ႐ွိသျဖင့္ သေဘၤာ ဝယ္ယူၿပီး ျပန္ဌားစာရာတြင္ ေဈးႏူန္းေလ်ာ့ေပးႏိုင္၍ သူမ်ားထက္တစ္ပန္းသာပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ liner သေဘၤာေတြကို အဓိက ပိုင္ၾကတာက German သေဘၤာပိိုင္႐ွင္ေတြျဖစ္ၾကပါတယ္။ ကုန္ေသတၱာ သေဘၤာ အဌားေစ်းကြက္ရဲ႕ ၃ပုံ၂ပုံကို ဂ်ာမန္ သေဘၤာပိုင္႐ွင္ေတြကထိန္းခ်ဳပ္ထားၾကပါတယ္။ သေဘၤာဌားစားတဲ့ အႀကီးဆံုး ဂ်ာမန္ သေဘၤာပိုင္႐ွင္ႀကီးမ်ားထဲက အခ်ိဳ႕ကို ေဖာ္ျပရလ်င္ C-P Offen, Peter Dohle, NSB N´ Elbe, Norddeutsche, Richmers, E.R. Schiff တို႔ျဖစ္ပါတယ္ (Clarkson´s container intelligence monthly, May 2011)။ မႏွစ္က ေဒဝါလီခံသြား တဲ့ Richmer ပိုင္ Old Panamax အရြယ္ ကုန္ေသတၱာ သေဘၤာ (TEU 3000 မွ 5000) ၆စီးကို ဂ်ပန္ သေဘၤာ လိုင္း MOL ကို အဌား ခ်ထားတာပါ။
တစ္ခ်ိဳ႕ သေဘၤာကုမၸဏီေတြကေတာ့ ေငြလို လို႔ေငြေဖာ္ခ်င္တယ္၊ ကိုယ့္ သေဘၤာ ကိုလည္း ဆက္ၿပီးသုံးခ်င္ေတာ့ သေဘၤာကိုေတာ့ေရာင္းလိုက္တယ္၊ ၿပီးေတာ့ ဝယ္သြားတဲ့သူဆီက ကိုယ့္ သေဘၤာကို Bareboat charter နဲ႔ျပန္ဌားယူလိုက္တယ္။ ဝယ္တဲ့သူကလည္း သေဘၤာဝယ္ၿပီးတာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္းျပန္ဌားလိုက္ရၿပီး ေငြခ်က္ခ်င္း ျပန္ဝင္လာမွာဆိုေတာ့ ဝယ္ဘို႔ စိတ္ဝင္စားတယ္။ ဒီလို Bareboat charter မွာ ထူးျခားခ်က္တစ္ခုက သေဘၤာဌားသူ က သက္တမ္း ေစ့တဲ့အခါ သေဘၤာကို ႀကိဳတင္သေဘာ တူထားတဲ့ ေစ်းႏူန္း တစ္ခုနဲ႔ျပန္ဝယ္ခ်င္ရင္ဝယ္ႏိုင္တဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ပါ စာခ်ဳပ္ထဲမွာထည့္ခ်ဳပ္ ထားေလ့႐ွိပါ တယ္။
နမူနာအေနျဖင့္ ယခုေမလအတြင္း မွာဘဲ ဂရိ သေဘၤာကုမၸဏီတစ္ခုျဖစ္တဲ့ DryShips သူ႔ရဲ႕ ဝမ္းပံုေလာင္း သေဘၤာ (bulk carriers) ၅ စီးကို တ႐ုတ္ေငြေခ်းဌားတဲ့ကုမၸဏီသို႔ sale and bareboat agreement နဲ႔ ေရာင္း ခ်လိုက္ပါတယ္။ သေဘာတူညီခ်က္အရ သေဘၤာ ၅စီးကို US$ ၁၆၄သန္းနဲ႔ေရာင္းခ်တာျဖစ္ၿပီး ေရာင္းဖိုးေငြရဲ႕ တစ္ဝက္ကို လက္ငင္းေပးေခ်ရမွာျဖစ္ပါ တယ္။ သေဘၤာေတြကိုေတာ့ DryShips ကုမၸဏီရဲ႕ လက္ေအာက္ခံကုမၸဏီခြဲေတြက Bareboat charter နဲ႔ ၈ ႏွစ္ျပန္ဌားေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ၈ႏွစ္ျပည္တဲ့့ ၂၀၂၆ ေမလ ေရာက္ရင္ အဲဒီ သေဘၤာ ၅စီးကို ဝယ္ေစ်းရဲ႕ ၄၆.၆၇% ႏူန္း (US$ ၇၆.၅သန္း) နဲ႔ျပန္ဝယ္ေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၇၀ခုႏွစ္ဝန္းက်င္ကာလ က Bareboat ျဖင့္ သေဘၤာဌားရမ္းျခင္း မ်ား ေရပန္း မစား ေသာေၾကာင့္ Bareboat charter အတြက္ သီးျခား စံသတ္မွတ္ထားသည့္ စာခ်ဳပ္ ပုံစံမ႐ွိဘဲ Time charter ကိုသာ လိုသလို ျပဳျပင္၍အသုံးျပဳခဲ့ ၾက ရာမွ ၁၉၇၄ တြင္ BIMCO က Bareboat charter ၂မ်ိဳးကိုု ကိုျပဳစုထုတ္ေဝ ခဲ့ပါတယ္။ တစ္ပါတ္ရစ္ သေဘၤာကို Bareboat charter အျဖစ္ဌားလိုပါက Barecon A ၊ အသစ္တည္ေဆာက္မယ့္ သေဘၤာကို ဌားလို ပါက Barecon B တို႔ကိုအသုံးျပဳ ပါတယ္။ ၁၉၈၉ မွာေတာ့ Barecon A ႏွင့္ B form ႏွစ္ခုကို တစ္ခုတည္း အျဖစ္ေပါင္းၿပီး Barecon 89 အျဖစ္ ျပဳစုထားပါသည္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံကေတာ့ ကိုယ္ပိုင္ Form 149 ကိုအသုံး ျပဳပါတယ္။
လက္႐ွိေျပးဆြဲေနေသာ တစ္ပါတ္ရစ္ သေဘၤာကိုBareboat charter ျဖင့္ ဌားရမ္းလိုပါက Time charter ျဖင့့္ဌားရမ္းသကဲ့သို႔ပင္ သေဘၤာ ဌားသူ က သူ၏ သေဘၤာလိုင္း အေရာင္သို႔ေျပာင္းသုတ္ႏိုင္ပါသည္။ ထူးျခားခ်က္မွာ Bareboat charter ျဖင့္ ဌားရမ္းသည့္ ကာလအတြင္း သေဘၤာပိုင္႐ွင္၏သေဘာတူညီမႉျဖင့္ သေဘၤာအမည္ကို ေျပာင္းႏိုင္ပါသည္။
အကယ္၍ သေဘၤာအသစ္ကို Bareboat charter ျဖင့္ဌားလိုပါက ဌားရမ္းသူ လိုခ်င္သည့္ပုံစံ (Specifications)အတုိင္း ေငြစိုက္ထုတ္မည့္ သေဘၤာပိုင္႐ွင္က သေဘၤာက်င္းတြင္အပ္ႏွံေပးပါသည္။ သာဓကအေနျဖင့္ သေဘၤာဌားရမ္းမည့္ ျပင္သစ္ေဘၤာလိုင္း CMA CGM ႏွင့္ညိွႏိုင္းၿပီး သေဘၤာပိုင္႐ွင္ ဂ်ာမန္ Richmer ကုမၸဏီသည္ ကိုရီးယား သေဘၤာက်င္းတြင္အပ္ႏွံထားသည့္ ကုန္ေသတၱာ သေဘၤာ ၅စီးကို မူလအပ္ႏွံစဥ္က TEU 12800 အရြယ္မွ CMA CGM လိုခ်င္သည့္အရြယ္ TEU 16000 အရြယ္သို႔ ျပင္ဆင္ အပ္ႏွံခဲ့ ပါသည္။
Bareboat charter ျဖင့္ဌားမည့္ သေဘၤာအသစ္ ရဲ႕အမည္ကိုလည္း သေဘၤာပိုင္႐ွင္နဲ႔ သေဘၤာဌားရမ္းသူတို႔ညိွႏူိင္းသေဘာတူၿပီး ႀကိဳ္က္တဲ့အမည္ေပးလို႔ရတယ္လို႔ BARECON 2001 Part III clause 4 မွာ ေဖာ္ျပထားပါ တယ္။ကို အမည္ေပးလိုပါက Barecon 2001, Part III, clause 4.
Name of VesseI တြင္ေဖာ္ျပထားသည္မွာ -
"The name of the Vessel shall be mutually agreed between the Owners and the Charterers and the Vessel shall be painted in the colors, display the funnel insignia and fly the house flag as required by the Charterers"
ဒါေပမဲ့ အမည္မေပးရေသးတဲ့ သေဘၤာ အသစ္ကို Time charter နဲ႔ဌား ရာတြင္ သေဘၤာက်င္းက ေပးထားတဲ့ သေဘၤာမွတ္ပုံတင္အမွတ္ကိုဘဲ Name of Vessel ေနရာတြင္ ေဖာ္ျပ၍ ဌားၾကပါတယ္။
့ liner operators ေတြဟာ သူတို႔လိုင္းမွာ ေျပးဆြဲတဲ့ သေဘၤာေတြရဲ႕တစ္ဝက္ေလာက္ကိုဘဲပိုင္ၾကတာျဖစ္ၿပီး က်န္တစ္ဝက္ ဟာ ဌားထားတာျဖစ္ၾကပါတယ္။ Clarksons Research ရဲ႕ ၂၀၁၇ အခ်က္အလက္ေတြအရ ကုန္ေသတၱာ သေဘၤာအမ်ားဆုံးပိုင္သည့္ႏိုင္ငံမွာ ဂ်ာမဏီႏုိင္ငံျဖစ္ၿပီး အစီးေရ ၂၁၀၆ စီးပိုင္ဆိုင္ပါတယ္။ Maersk လိုင္းအေျခစိုက္သည့္ ဒိန္းမတ္ ႏိုင္ငံကေတာ့ အစီး ၃၀၀ ဘဲပိုင္ပါတယ္ (ပုံ ၁)။ ဒါေၾကာင့္ ကမၻာ့ထိပ္တန္းကုန္ေသတၱာ သေဘၤာပိုင္တဲ့ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ထိပ္တန္း ကုန္ေသတၱာ သေဘၤာ လိုင္းေတြအေျခစိုက္တဲ့ႏိုင္ငံေတြဟာ မတူညီ ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ ဂ်ာမန္ နဲ႔ ဂရိ ေတြဟာ ကမၻာမွာသေဘၤာ အမ်ားဆုံး ပိုင္ဆိုင္သူေတြျဖစ္ၾကေပမဲ့ ထိပ္တန္း ကုန္ေသတၱာ သေဘၤာလိုင္းပိုင္႐ွင္ေတြ မဟုတ္ၾကပါဘူး။ သေဘာ ကေတာ့ သူတို႔ပိုင္တဲ့ သေဘၤာေတြကို သေဘၤာလိုင္းေတြကို ဌားစားတဲ့သူေတြ (charter-owner) ျဖစ္ၾကပါသည္။
၂၀၁၇အတြင္း ကမၻာ့ အႀကီးဆံုး ကုန္ေသတၱာ လိုင္း မွာ ဒိန္းမတ္ အေျခစိုက္ Maersk လိုင္းျဖစ္ၿပီး သေဘၤာအစီးေရ ၆၂၁စီး ျဖင့္ လိုင္း ေျပးဆြဲေနျခင္းျဖစ္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ Maersk လိုင္းက သေဘၤာ ၃၂၁ စီးကို သေဘၤာဌားစားတဲ့ သေဘၤာပိုင္႐ွင္ (Charter-owners) ေတြထံက ႏွစ္႐ွည္အဌားစာခ်ဳပ္နဲ႔ ဌားထားတာလို႔အၾကမ္းဖ်င္းတြက္ဆလို႔ ရပါတယ္။
Bareboat charter ရဲ႕ Time charter မဲ့မတူတဲ့ ထူးျခားခ်က္က သေဘၤာဌားသူက သူ ဌားထားတဲ့ သေဘၤာကို Bareboat Charter Registry ဆိုၿပီး ေနာက္ထပ္အၿပိဳင္မွတ္ပုံတင္ (Parallel Registry) ထပ္တင္ႏိုင္ပါတယ္။ သေဘၤာပိုင္႐ွင္(သို႔) ဝယ္မယ့္ သေဘၤာကိုအေပါင္ခံၿပီး ေငြထုတ္ေခ်းထားတဲ့ ဘဏ္က သူတို႔အမည္နဲ႔မွတ္ပုံတင္ထားတဲ့ မူလမွတ္ပုံတင္ကိုေတာ့ Underlying Registry လို႔ေခၚပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ စင္းလုံးဌားရမ္းျခင္း စာခ်ဳပ္အရျဖစ္ေစ၊ လူမပါစင္းလုံးဌားရမ္းျခင္းစာခ်ဳပ္ အရျဖစ္ေစ၊ မွတ္ပုံတင္ရန္အတြက္ တင္ျပရ မည့္စာရြက္စာတမ္းမ်ားကို "ျမန္မာ သေဘၤာမ်ား မွတ္ပုံတင္ဥပေဒ" ပုဒ္မ ၁၉ တြင္ေဖာ္ျပထားပါသည္။
နိဂံုးခ်ဳပ္အေနျဖင့္ Maersk Shanghai သေဘၤာအေၾကာင္းကိုျပန္ေကာက္ရပါက သေဘၤာကလည္း Maersk လိုင္း၏ သေဘၤာစာရင္းတြင္လည္းမပါ၊ သေဘၤာသားစာရင္းကလည္း Maersk လုိ္င္း၏ crew list တြင္မပါသျဖင့္ Time charter ျဖင့္ဌားသည္ဟုထင္စရာ႐ွိေသာ္လည္း၊ သေဘၤာအမည္ကို Maersk Shanghai ဟုမည့္ေခၚထား သျဖင့္ crewပါ စင္းလုံးဌား(Demise charter) ျဖစ္ပါသည္။ Maersk Shanghai အပါအဝင္ Maersk လိုင္း ၏ ကုန္ေသတၱာ သေဘၤာ ၅စီး အား လန္ဒန္ အေျခစိုက္ Zodiac Maritime ship management ကုမၸဏီမွတစ္ဆင့္ ဌားယူ (charter in) ထားျခင္းျဖစ္ပါ သည္။ အဆိုပါ ကုန္ေသတၱာ သေဘၤာ ၅ စီးမွာ-
MAERSK SHANGHAI (2016), 124092(DWT),10081(TEU)
MAERSK SHENZHEN (2016), 124092(DWT), 10081(TEU)
MAERSK SUZHOU (2016), 124092(DWT), 10081(TEU)
MAERSK SURABAYA (2006) 108349(DWT), 8845(TEU)
MAERSK SEMARANG (2007) 114653(DWT), 8845(TEU)
ReadMore - Liner operator မ်ားက သေဘၤာကို အခ်ိန္ျဖင့္ဌားရမ္းျခင္း ႏွင့္ လူမပါ စင္းလုံးဌားျခင္း အေၾကာင္းသိေကာင္း စရာမ်ား။ (ပထမပိုင္း)
Source : Thant Zin
