ကုန္တင္သေဘၤာမ်ားကို အရြယ္အစားႏွင့္ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ေသာေနရာေဒသကို အေျခခံ၍ အမ်ိဳးအစားခြဲျခားသတ္မွတ္သည္။ အသုံးျပဳသည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ႏွင့္ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္မည့္ လမ္းေၾကာင္းေပၚ မူတည္၍ ပုံစံဒီဇိုင္းထုတ္သည့္ အခ်ိန္ကပင္ သေဘၤာအမ်ိဳးအစားကို စတင္သတ္မွတ္သည္။ သေဘၤာ၏ အရြယ္အစားသည္ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ မည့္ေနရာေဒသကို ဆုံးျဖတ္ရာတြင္ အဓိကက်ေသာ အခ်က္တစ္ခုျဖစ္သည္။
ကုန္တင္သေဘၤာကို ဒီဇိုင္းပုံစံေရးဆြဲသည့္အခ်ိန္ႏွင့္ တည္ေဆာက္သည့္အခ်ိန္မ်ားတြင္ ေရစူး၊ ဗ်က္အက်ယ္၊ စုစုေပါင္းအလ်ား၊ တင္ေဆာင္နိုင္သည့္ကုန္တန္ခ်ိန္ စသည့္ အတိုင္းအတာမ်ိဳးစုံကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားရသည္။ ဥပမာအေနႏွင့္ေျပာရလၽွင္ စူးအက္တူးေျမာင္းကို ျဖတ္သန္းနိုင္သည့္ သေဘၤာဆိုပါက စူးအက္တူးေျမာင္း၏ အက်ဥ္းဆုံးေနရာႏွင့္ ေရအတိမ္ဆုံးေနရာမ်ားကို ကုန္တင္ထားသည့္အေနအထားႏွင့္ ကုန္မပါသည့္အေနအထား ႏွစ္မ်ိဳးလုံးတြင္ ေခ်ာေမြ႕စြာျဖတ္သန္းနိုင္ေရးအတြက္ ပုံစံဒီဇိုင္းေရးဆြဲကာ တည္ေဆာက္ရသည္။ ထိုအခ်က္မ်ားကို အေျခခံ၍သေဘၤာမ်ားကို ေအာက္ပါအတိုင္းအမ်ိဳးအစားခြဲျခားသတ္မွတ္ၾကပါသည္-
Panamax ႏွင့္ New Panamax
ထိုအေခၚအေဝၚမ်ားသည္ ပနားမားတူးေျမာင္းကို ျဖတ္သန္း သြားလာနိုင္ရန္ ပုံစံျပဳတည္ေဆာက္ထားသည့္ သေဘၤာမ်ားကို ေခၚေဝၚျခင္းျဖစ္သည္။ ၁၉၁၄ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ဖြင့္လွစ္ခဲ့ေသာ ပနမားတူးေျမာင္း၏ ေရထိန္းတံခါးတစ္ခုစီသည္ ၃၂၀ မီတာအရွည္၊ ၃၃.၅ မီတာအက်ယ္ႏွင့္ ေရအနက္ ၁၂.၅ မီတာရွိသည့္အတြက္ တူးေျမာင္းကို ျဖတ္သန္းနိုင္ရန္ သေဘၤာကို ၂၉၄ မီတာအရွည္၊ ၃၂ မီတာအက်ယ္(ဗ်က္)ႏွင့္ ေရစူး ၁၂ မီတာ ထက္မပိုေသာ အရြယ္အစားျဖင့္တည္ေဆာက္ရၿပီး ထိုသို႔တည္ေဆာက္ထားေသာ သေဘၤာမ်ားကို Panamax ဟု ေခၚသည္။
ပနားမားတူးေျမာင္းကို အရြယ္အစားႀကီးမားေသာသေဘၤာမ်ား ဝင္ေရာက္ျဖတ္သန္းနိုင္ရန္ အတြက္ တတိယေရထိန္းတံခါးကို ထပ္မံတည္ေဆာက္ကာ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္တြင္ ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္။ အဆိုပါေရထိန္းတံခါး၏အတိုင္းအတာမွာ အရွည္ ၄၂၇ မီတာ၊ အက်ယ္ ၅၅ မီတာ ႏွင့္ ေရအနက္ ၁၈.၃ မီတာရွိသည့္အတြက္ အရွည္ ၃၆၆ မီတာ၊ အက်ယ္ ၄၉ မီတာႏွင့္ ေရစူး ၁၅.၂ မီတာ အရြယ္အစားရွိသည့္ ကုန္ေသတၱာ TEU ၁၃၀၀၀ တင္ေဆာင္နိုင္သည့္ သေဘၤာႀကီးမ်ား ျဖတ္သန္းသြားလာနိုင္သည္ အဆိုပါေရထိန္းတံခါးအသစ္ကို ျဖတ္သန္းသြားလာနိုင္သည့္ သေဘၤာအမ်ိဳးအစားကို New Panamax ဟု ေခၚသည္။
အထက္ပါအရြယ္အစားသတ္မွတ္ခ်က္ထက္ေက်ာ္လြန္ေသာ ကုန္ေသတၱာသေဘၤာႀကီးမ်ားကို Ultra Large Container Vessel (ULCV) ဟုေခၚသည္။ လက္ရွိအခ်ိန္အထိ အရြယ္အစား အႀကီးဆုံး ကုန္ေသတၱာသေဘၤာမွာ OOCL Hong Kong ျဖစ္ၿပီး အလ်ား မီတာ ၄၀၀၊ အက်ယ္ ၅၈.၈ မီတာ ႏွင့္ ေရစူး ၁၆ မီတာ ရွိသည္။ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ေမလ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ အမည္ေပးအခမ္းအနားေဆာင္ရြက္ခဲ့ၿပီး လက္ရွိေျပးဆြဲလ်က္ရွိကာ ကုန္ေသတၱာ ၂၁,၃၄၃ တင္ေဆာင္နိုင္သည္။
Aframax
အလယ္အလတ္အရြယ္အစားရွိ ေရနံတင္သေဘၤာမ်ားျဖစ္ၿပီး တင္ေဆာင္နိုင္သည့္တန္ခ်ိန္ ၈၀,၀၀၀ မွ ၁၂၀,၀၀၀ အတြင္းရွိသည္။ အဆိုပါအမည္မွာ AFRA (Average Freight Rate Assessment) မွ ဆင္းသက္လာသည္။ AFRA စနစ္သည္၁၉၅၄ ခုႏွစ္က Shell Oil ကုမၸဏီမွ ေရနံတင္သေဘၤာမ်ားကို ငွားရမ္းအသုံးျပဳရာတြင္ စံႏွုန္းတစ္ခုအျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့သည့္ စနစ္တစ္ခုျဖစ္သည္။
Chinamax
အဆိုပါသေဘၤာမ်ားသည္ အႀကီးမားဆုံးဝမ္းပုံကုန္စည္သေဘၤာမ်ားျဖစ္ၾကၿပီး Very Large Ore Carriers (VLOC) အမ်ိဳးအစားအျဖစ္ သတ္မွတ္ၾကသည္။ အျခားကုန္တင္ သေဘၤာမ်ားႏွင့္ မတူညီေသာအခ်က္မွာ အဆိုပါသေဘၤာမ်ားကို ၎တို႔၏ အလ်ားေပၚတြင္ မူတည္၍ တိုင္းတာၾကသည္။ မူလကအဆိုပါသေဘၤာမ်ားကို ေနရာေဒသႏွင့္ကိုက္ညီေအာင္ (custom built) တည္ေဆာက္ထားျခင္းျဖစ္ၿပီး တ႐ုပ္နိုင္ငံဆိပ္ကမ္းမ်ားႏွင့္ ဘရာဇီးနိုင္ငံအၾကား ကုန္စည္ပို႔ေဆာင္သည္။ အဆိုပါ သေဘၤာမ်ားသည္ ကုန္တင္နိုင္သည့္ တန္ခ်ိန္ ၄၀၀,၀၀၀ အထိရွိၿပီး အလ်ား ၃၆၀ မီတာခန္႔ရွိကာ အက်ယ္ ၆၅ မီတာခန္႔ႏွင့္ ေရစူး ၂၅ မီတာခန္႔ရွိသည္။
ဆိပ္ကမ္းလိပ္စာမ်ား သိရိွလိုပါက - https://www.logisticsguide.com.mm/en/category-index/ports.html
Handymax
အဆိုပါသေဘၤာမ်ားမွာ အရြယ္အစားေသးငယ္ေသာ ဝမ္းပုံကုန္တင္သေဘၤာမ်ားျဖစ္ၿပီး ကုန္တန္ခ်ိန္ ၆၀,၀၀၀ အထိတင္ေဆာင္နိုင္သည္။ ကမၻာေပၚရွိ ကုန္တင္သေဘၤာအုပ္စု (merchant vessel fleet) တြင္ အသုံးအမ်ားဆုံး သေဘၤာမ်ားျဖစ္ၾကၿပီး အလ်ားမွာ ၁၅၀ မီတာမွ ၂၀၀ မီတာအထိ ရွိသည္။ အဆိုပါ သေဘၤာမ်ား၏ အရြယ္အစားအရ ဆိပ္ကမ္းအမ်ားစုကို ဝင္/ထြက္သြားလာနိုင္ၾကသည္။
Capesize
အဆိုပါသေဘၤာမ်ားမွာ ပနားမားတူးေျမာင္းႏွင့္ စူးအက္တူးေျမာင္းတို႔ကို ျဖတ္သန္း သြားလာျခင္း မျပဳနိင္သည့္အတြက္ Cape Good Hope ႏွင့္Cape Horn အငူမ်ားကို ျဖတ္သန္းသြားလာရသျဖင့္ Capesize ဟုေခၚဆိုျခင္းျဖစ္သည္။ အဆိုပါသေဘၤာမ်ားသည္ ကုန္တန္ခ်ိန္ ၁၅၀,၀၀၀ တင္ေဆာင္နိုင္ၿပီး ဝမ္းပုံသေဘၤာအမ်ားစုမွာ ဤအရြယ္ အစားျဖစ္ၾကသည္။ အေတာ္အတန္ႀကီးမားသည့္ ဝမ္းပုံ သို႔မဟုတ္ သတၱဳရိုင္းတင္ သေဘၤာ အမ်ိဳးအစားျဖစ္ၾကၿပီး Very Large Bulk Carriers (VLBC) ႏွင့္ Very Large Ore Carriers (VLOR) အမ်ိဳးအစားသတ္မွတ္ခ်က္တြင္ပါဝင္သည္။ ကုန္တန္ခ်ိန္ ၄၀၀,၀၀၀ အထိ တင္ေဆာင္နိုင္သည့္ သေဘၤာ အမ်ိဳးအစား မ်ားသည္လည္း Capesize တြင္ပါဝင္သည္။
Suezmax
အဆိုပါသေဘၤာမ်ားသည္ စူးအက္တူးေျမာင္းကို ျဖတ္သန္း သြားလာနိုင္သည့္ သေဘၤာမ်ား အနက္ အရြယ္အစား အႀကီးမားဆုံး သေဘၤာကို ေခၚဆိုျခင္းျဖစ္သည္။ ပုံမွန္ Suezmax သေဘၤာတစ္စီးသည္ ကုန္တန္ခ်ိန္ ၁၂၀,၀၀၀ မွ ၂၀၀,၀၀၀ အထိ တင္ေဆာင္နိုင္ကာ ေရစူး အမ်ားဆုံး ၂၀ မီတာႏွင့္ အက်ယ္(ဗ်က္) ၅၀ မီတာ အထိ ရွိၾကသည္။ စူးအက္တူးေျမာင္းကို ျဖတ္သန္းသြားလာနိုင္ရန္အတြက္ သေဘၤာ၏ ဗ်က္ကုိ ၇၇.၅ မီတာ ကန္႔သတ္ထားသည္။
VLCC (Very Large Crude Carriers)
ကုန္တန္ခ်ိန္ ၃၂၀,၀၀၀ အထိတင္ေဆာင္နိုင္သည့္ ေရနံတင္ သေဘၤာႀကီးမ်ားကို VLCCs (Very Large Crude Carriers) အျဖစ္သတ္မွတ္သည္။ ထိုသေဘၤာအမ်ိဳးအစားမ်ားသည္ အဓိကအားျဖင့္ ေျမထဲပင္လယ္အတြင္း၊ အာဖရိကအေနာက္ပိုင္း ပင္လယ္မ်ားႏွင့္ ေျမာက္ပိုင္းအတၱလန္တစ္ သမုဒၶရာတို႔တြင္ ေရနံသယ္ပို႔ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ၾကသည္။
ULCC (Ultra Large Crude Carriers)
ကုန္တန္ခ်ိန္ ၃၂၀,၀၀၀ မွ ၅၅၀,၀၀၀ အထိတင္ေဆာင္နိုင္သည့္ အလြန္ႀကီးမားေသာ ေရနံတင္ သေဘၤာမ်ားကို ULCCs (Ultra Large Crude Carriers) ဟုေခၚဆိုသည္။ ေရနံတင္သေဘၤာမ်ားအနက္ အရြယ္အစားအႀကီးမားဆုံးျဖစ္ၿပီး ဥေရာပ၊ ေျမာက္ပိုင္း အေမရိကႏွင့္ အခ်ိဳ႕ေသာ အာရွေဒသမ်ားတြင္ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ၾကသည္။
Malaccamax
Malaccamax ဆိုသည္မွာ မလကၠာေရလက္ၾကားကို ဝင္ေရာက္ျဖတ္သန္းနိုင္ေသာ သေဘၤာမ်ားအနက္ အရြယ္အစားအႀကီးမားဆုံးေသာ သေဘၤာမ်ားကို ေခၚဆိုျခင္းျဖစ္သည္။ အဆိုပါသေဘၤာမ်ား၏ အရြယ္အစားမွာ အလ်ား မီတာ ၄၀၀ ႏွင့္ တင္ေဆာင္နိုင္သည့္ ကုန္တန္ခ်ိန္ ၁၆၅,၀၀၀ ရွိသည္။ အဆိုပါအမ်ိဳးအစားတြင္ ဝမ္းပုံသေဘၤာႏွင့္ ေရနံတင္ သေဘၤာမ်ားအျပင္ Maersk သေဘၤာလိုင္းမွ ေျပးဆြဲေနသည့္ Triple E Class ကုန္ေသတၱာသေဘၤာမ်ားလည္းပါဝင္သည္။ Triple E Class ဆိုသည့္မွာ “Economy of Scale, Energy Efficiency and Environmentally Improved” ကို ဆိုလိုသည္။
Source : Shipping and Logistics
Myanmar Logistics Guide
