ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးမႈပံုစံ (Distribution structure) ႏွင့္ ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးေရးဌာန၊ တည္ေနရာ (Distribution Center, Location) တို႔သည္ ကုန္စည္စီးဆင္းမႈဆိုင္ရာကုမၸဏီမ်ား (Logistics company) အတြက္အလြန္အေရးပါသည္။
ကုန္စည္စီးဆင္းမႈလုပ္ငန္းတြင္ ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးမႈပံုစံ မွန္ကန္စြာေရြးခ်ယ္ေဆာင္ရြက္ျခင္းႏွင့္ ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးေရးဌာနကို မွန္ကန္သည့္ေနရာတြင္ ထား႐ွိေဆာင္ရြက္ျခင္းသည္ ကုန္စည္စီးဆင္းမႈကုန္က်စရိတ္မ်ားကို ေလ်ာ့နည္းသက္သာေစၿပီး သံုးစြဲသူဝန္ေဆာင္မႈအဆင့္ကို ပိုမိုျမင့္မားစြာေဖာ္ေဆာင္ေပးႏိုင္ျခင္းျဖင့္ ေစ်းကြက္အတြင္းယဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္မႈ အဆင့္တစ္ရပ္ကိုရ႐ွိေစႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။
မွန္ကန္သည့္ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးမႈပံုစံႏွင့္ မွန္ကန္သည့္ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးေရးဌာန၊ တည္ေနရာကိုေရြးခ်ယ္ရာတြင္ အဓိကစဥ္းစားဆံုးျဖတ္ရမည့္အဆင့္မ်ားကို ေဖာ္ျပျခင္းမျပဳမီ ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးမႈပံုစံ (Distribution structure) ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ကိုေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။
ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးမႈပံုစံ (Distribution structure) ဆိုသည္မွာ ကုန္ပစၥည္းထုတ္လုပ္ရာေဒသႏွင့္ သံုးစြဲမည့္ေဒသအၾကား ကုုန္စည္ပစၥည္းမ်ားျဖန္႔ျဖဴးေပးပို႔ရာတြင္ အသံုးျပဳသည့္သယ္ယူပို႔ေဆာင္မႈႏွင့္ သိုေလွာင္ထိန္းသိမ္းမႈဆိုင္ရာ စနစ္မ်ားကို စနစ္တက်စီမံေဆာင္ရြက္မႈအခင္းအက်င္း (သို႔မဟုတ္) နည္းလမ္း (သို႔မဟုတ္) ပံုစံပင္ျဖစ္သည္။
ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးမႈပံုစံတြင္ တိုက္႐ိုက္ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးမႈပံုစံ (Direct dustribution system)ႏွင့္ ၾကားခံကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးမႈပံုစံ (Transit distribution system) ဟူ၍ႏွစ္မ်ိဳးခြဲျခားႏိုင္သည္။
တိုက္႐ိုက္ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးမႈပံုစံ (Direct distribution system) မွာ ကုန္ထုတ္လုပ္သူ (သို႔မဟုတ္) ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးသူက သံုးစြဲသူမ်ားထံ (သို႔မဟုတ္) လက္လီ၊ လက္ကားဆိုင္မ်ားထံ တိုက္႐ိုက္ျဖန္႔ျဖဴးေပးပို႔မႈျဖစ္သည္။
ၾကားခံကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးမႈပံုစံ (Transit distribution system) တြင္ Centralized distribution system (ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္ျဖန္႔ျဖဴးမႈစနစ္) ႏွင့္ Decentralized distribution system (ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈကင္းလြတ္ေသာျဖန္႔ျဖဴးမႈစနစ္) ဟူ၍ႏွစ္ပိုင္းခြဲျခားႏိုင္သည္။
(Centralized distribution system) မွာၾကားခံ ဗဟိုကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးေရးဌာန တစ္ခုတည္းသာထား႐ွိၿပီး ၎မွတစ္ဆင့္ ကုုန္စည္ပစၥည္းအားလံုးကို ခြဲေဝျဖန္႔ျဖဴးေပးသည့္စနစ္ျဖစ္သည္။
(Decentralized distribution system) မွာၾကားခံတစ္ခုထက္ပိုမိုေသာ ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးေရးဌာနမ်ားမွတစ္ဆင့္ ခြဲေဝျဖန္႔ျဖဴးသည့္စနစ္ျဖစ္သည္။ ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးမႈပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးတြင္ အားသာခ်က္မ်ား႐ွိသကဲ့သို႔ အားနည္းခ်က္မ်ားလည္း႐ွိသည့္ျပင္ ၾကားခံကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးေရးဌာနမ်ား၏ တည္ေနရာသည္လည္း လ်င္ျမန္ထိေရာက္သည့္ ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးမႈအတြက္ အေရးပါေနရာ မွန္ကန္ေသာကျန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးမႈပံုစံ (Right distribution system) ႏွင့္ မွန္ကန္သည့္ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးေရးဌာန၊ တည္ေနရာ (Right distribution center location) စိစစ္ေရြးခ်ယ္ေဆာင္ရြက္ျခင္းသည္ လုပ္ငန္းေအာင္ျမင္မႈအတြက္ ေသာ့ခ်က္ပင္ျဖစ္သည္။ မွန္ကန္သည့္ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးမႈပံုစံႏွင့္ မွန္ကန္သည့္ကုန္စည့္ဖန္႔ျဖဴးေရးဌာန၊ တည္ေနရာေရြးခ်ယ္ရာတြင္ အဓိကထားစဥ္းစားဆံုးျဖတ္ရမည့္ အခ်က္မ်ား (Factors)မွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္သည္။
(၁) Demand level (ဝယ္လိုအားအဆင့္)
ထုတ္ကုန္ပစၥည္းမ်ား၏ေရာင္းလိုအားသည္ သံုးစြဲသူမ်ား၏ဝယ္လိုအားအေပၚ အဓိကတည္မွီေနရာ ဝယ္လိုအားအဆင့္ျမင့္မားရန္ လိုအပ္မည္ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္သံုးစြဲသူမ်ား၏ သေဘာထား(ဝယ္လိုအား)မွာ လ်င္ျမန္စြာေျပာင္းလဲတတ္သည့္ သဘာဝအရ မ်က္ေျခမျပတ္ေလ့လာဆန္းစစ္ကာ ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးမႈပံုစံႏွင့္ ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးေရးဌာန၊ တည္ေနရာကိုလိုအပ္သလို ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲေဆာင္ရြက္ရမည္ျဖစ္သည္။
(၂) Service level (ဝန္ေဆာင္မႈအဆင့္)
သံုးစြဲသူမ်ား၏ဝယ္လိုအား စဥ္ဆက္မျပတ္တိုးျမႇင့္ေရး တနည္းအားျဖင့္ သံုးစြဲသူမ်ားေၾကနပ္ႏွစ္သိမ့္မႈ ရ႐ွိေစေရးအတြက္ ထုတ္ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို အခ်ိန္ႏွင့္တေျပးညီရ႐ွိေစရန္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းႏွင့္ Lead time (ပစၥည္းမွာယူခ်ိန္မွ သံုးစြဲသူထံေပးပို႔ႏိုင္မည့္အထိၾကာျမင့္ခ်ိန္)ကို အတတ္ႏိုင္ဆံုးေလ်ာ့ခ်ႏိုင္ေရး ေဆာင္ရြက္ရမည္ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္မိမိကုန္ပစၥည္းႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ တာဝန္ခံမႈ၊ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္မႈကို လိုအပ္သလိုျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလြယ္မႈ စသည္မ်ားသည္လည္း ဝန္ေဆာင္မႈေပးရာတြင္ သတိျပဳရမည့္အခ်က္မ်ားျဖစ္သည္။
(၃) Product characteristics (ထုတ္ကုန္ပစၥည္းသေဘာသဘာဝ)
ထုတ္ကုန္ပစၥည္း၏တန္ဖိုး၊ ထုတ္ပိုးမႈပမာဏ၊ အရည္အေသြး၊ ထုတ္ကုန္ပစၥည္းသက္တမ္းစသည့္ သဘာဝေပၚမူတည္၍ ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးမႈပံုစံကို ေရြးခ်ယ္ရမည္ျဖစ္သည္။ ဥပမာ တန္ဖိုးႀကီးပစၥည္းမ်ားကို Direct distribution system ျဖင့္ပို႔ေဆာင္ျခင္းက ပိုမိုအဆင္ေျပေစႏိုင္ၿပီး တန္ဖိုးနည္းလူသံုးကုန္ပစၥည္းမ်ားကို ၾကားခံကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးမႈပံုစံ Transit distribution system ကပိုမိုထိေရာက္ေစႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ကုန္ထုတ္လုပ္ရာေနရာႏွင့္ ကုန္ပစၥည္းပို႔ေဆာင္ရမည့္ ယာဥ္အမ်ိဳးအစား (ကုန္း၊ ေရ၊ ေလ)ႏွင့္ ခရီးအကြာအေဝးသည္လည္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမည့္အခ်က္ျဖစ္သည္။
(၄) Logistics Cost (ကုန္စည္စီးဆင္းမႈစရိတ္စက)
ကုန္စည္စီးဆင္းမႈကုန္က်စရိတ္ (Logistics cost) တြင္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္စရိတ္ (Transport cost)၊ ကုန္ပစၥည္းစရိတ္ (Inventory cost)၊ သိုေလွာင္ရံုစရိတ္ (Warehousing cost) မ်ားပါဝင္မည္ျဖစ္သည္။ သိုေလွာင္ရံုစရိတ္ (Warehousing cost) တြင္လည္း Receiving cost, Handling cost ႏွင့္ Storing cost မ်ားပါဝင္မည္ျဖစ္သည္။ ကုန္စည္စီးဆင္းမႈကုန္က်စရိတ္အနက္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္မႈစရိတ္သည္ စုစုေပါင္းကုန္စည္စီးဆင္းမႈစရိတ္၏ ၅၀ရာခိုင္ႏႈန္းမွ ၆၀ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ႐ွိေနႏိုင္သျဖင့္ အလြန္အေရးပါသည့္ ကုန္က်စရိတ္ျဖစ္သည္။ ကုန္ထုတ္လုပ္ရာေနရာမွ သံုးစြဲသူေစ်းကြက္ထံ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ရသည့္ ခရီးအကြာအေဝး႐ွည္လ်ားသည္ႏွင့္အမွ် ကုန္က်စရိတ္ပိုမိုႏိုင္သည္ကို သတိျပဳရန္လိုမည္ျဖစ္သည္။
(၅) Labour and land availability (လုပ္အားႏွင့္ေျမေနရာ အလြယ္တကူရ႐ွိႏိုင္မႈ)
ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးမႈပံုစံႏွင့္ ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးေရးဌာန၊ တည္ေနရာကို စိစစ္ေရြးခ်ယ္ရာတြင္ ေျမတန္ဖိုး (Land cost)၊ အေဆာက္အအံုဝယ္ယူငွါးရမ္းခ (Real estate cost) တို႔ကအေရးပါသည္။ ထို႔ျပင္ေဒသခံ လုပ္သားအင္အားအရည္အေသြး (Local workforce quality)၊ လုပ္အားခႏႈန္းထား၊ ကြၽမ္းက်င္လုပ္သားရ႐ွိႏိုင္မႈ အေျခအေနမ်ားကိုလည္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမည္ျဖစ္သည္။
(၆) Accessibility (အလြယ္တကူေရာက္႐ွိႏိုင္မႈ)
ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးေရးဌာန၊ တည္ေနရာသည္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးဆိုင္ရာအရင္းအျမစ္မ်ား (ဥပမာ သေဘာၤဆိပ္၊ ေလယာဥ္ကြင္း၊ ကားဂိတ္)ႏွင့္ အလြယ္တကူသြားလာႏိုင္မႈ႐ွိ၊ မ႐ွိ၊ အဓိကလမ္းမမ်ား (သို႔မဟုတ္) အေဝးေျပးလမ္းမေပၚတြင္႐ွိ၊ မ႐ွိ စသည္မ်ားသည္ အေရးပါသည့္အခ်က္မ်ားျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္လုပ္သားမ်ားႏွင့္ တာဝန္႐ွိသူမ်ားအတြက္ သြားလာရသည့္ခရီးအကြာအေဝးသည္လည္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမည့္အခ်က္ျဖစ္သည္။
(၇) Contextual Factors (အျခားဆက္စပ္ေနေသာအခ်က္မ်ား)
ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးမႈပံုစံႏွင့္ ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးေရးဌာန၊ တည္ေနရာေရြးခ်ယ္ရာတြင္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး၊ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္း၊ ေစ်းကြက္အေျခအေန၊ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ရန္ကုန္က်စရိတ္၊ လူေနထိုင္မႈစရိတ္စက၊ ပတ္ဝန္းက်င္ညစ္ညမ္းမႈ (ေျမ၊ ေရ၊ ေလ)၊ အခြန္အခ၊ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ရန္အဆင္ေျပေခ်ာေမြ႕မႈ (ဥပေဒ၊ စည္းမ်ဥ္း၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္း)၊ ေဒသခံအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ ပူးေပါင္းပါဝင္မႈစသည့္ အခ်က္မ်ားသည္လည္း အေရးပါမည္ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္မိမိအဖြဲ႕အစည္း၏ အနာဂတ္လုပ္ငန္းတိုးခ်ဲ့ရန္ ေမ်ွာ္မွန္းခ်က္မ်ားအတြက္ပါ ထည့္သြင္းတြက္ခ်က္ရမည္ျဖစ္သည္။
ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးမႈပံုစံႏွင့္ ကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးေရးဌာန၊ တည္ေနရာေရြးခ်ယ္ရာတြင္ အေျခခံရမည့္အခ်က္မ်ားသည္ တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု အျပန္အလွန္ဆက္သြယ္လ်က္႐ွိၾကသည္။အထူးသျဖင့္ ဝန္ေဆာင္မႈအဆင့္ (Service level) ႏွင့္ ကုန္စည္စီးဆင္းမႈကုန္က်စရိတ္ (Logistics cost) တို႔ကိုဟန္ခ်က္ညီေအာင္ အေလးထားစိစစ္ သံုးသပ္ဆံုးျဖတ္ေဆာင္ရြက္သြားရမည္ျဖစ္သည္။
Source : superlight logistics
